Columns

Afgelopen week berekende de universiteit van Wageningen dat we teveel vlees eten en dat dit in Nederland jaarlijks 1,1 miljard euro aan ziektekosten veroorzaakt. Vette krantenkoppen sloegen alarm. Het leidt namelijk tot 253.000 diabetes patiënten, 100.000 mensen met darmkanker en 20.000 slachtoffers van hart- en vaatziekten. Ik las het bericht terwijl ik net m’n tanden in een broodje grillworst zette. Ik wist meteen waar de uitdrukking ‘even doorbijten’ vandaan komt. 

Het doorrekenen van kosten van ons gedrag, we zijn er in Nederland gek op. Wat dat betreft is de overconsumptie van vlees nog maar een eitje. Roken levert 2,4 miljard extra zorgkosten op en alcohol kost de maatschappij 2,5 miljard euro per jaar. En dan zijn de accijnzen zijn er al af. Moeten we het nog over vuurwerk hebben? 12,9 miljard schade aan woonhuizen en 1,4 miljard aan auto’s. 

Ik hoop dat u deze cijfers weer bent vergeten als u op oudjaarsavond na het gourmetten met een glas champagne in ene- en een peuk in de andere hand dat enorme vuurwerkpakket staat af te steken. En dan maar hopen dat er niets in iemands ogen komt want de kosten van arbeidsongeschiktheid zijn al 7,5 miljard euro per jaar. En stap na die champagne ook niet in de auto want met 17 miljard euro aan kosten van verkeersongevallen zitten we aan onze tax. Zou wel schelen in de files, daar mag best wat vanaf met 3,7 miljard kosten per jaar. 

We weten het allemaal, we kennen de cijfers. Dagelijks worden ze in nieuwsberichten op ons afgevuurd, luiden specialisten de noodklok en schrijven brancheorganisaties brandbrieven. Het effect? Steeds minder. Het is teveel, te vaak, te dramatisch. Als je wil dat iemand luistert kan je beter fluisteren in plaats van schreeuwen. Dan doen mensen hun oren dicht. Ik heb nog nooit iemand in de McDrive zien denken “Kost obesitas de maatschappij 79 miljard euro per jaar? Ik draai meteen om!” 

De vraag is dus wat al dat rekenen oplevert. Alsof je bij elk cadeautje dat je je vrouw of man geeft erbij vertelt hoeveel uur je daarvoor hebt moeten werken. Of op elke verjaardag van je kind een xcell sheet tevoorschijn tovert om aan te wijzen hoeveel dat schepsel tot op de dag van vandaag heeft gekost. Het kan nog zo kloppen, het verpest de sfeer nogal. Bovendien, al die geldbedragen zijn zo abstract dat het ons persoonlijk niks meer doet. Miljardje hier, miljardje daar, het zal allemaal wel. 

De onophoudelijke stroom slecht nieuws over ons gedrag krijgt op deze manier steeds meer weg van pesten. Wat is de volgende stap? Dat we op vakantie gaan met het vliegtuig en als we net zitten een purser horen roepen “Hartelijk welkom bij KLM, in 2018 zijn er wereldwijd 1040 mensen omgekomen door een vliegtuigongeluk, we wensen u een prettige vlucht!” Of dat de ober in een restautant bij het uitserveren van je gerecht zegt “Jaarlijks komen 1.800 mensen in het ziekenhuis terecht omdat ze stikken in hun eten. Eet smakelijk!” 

Misschien kunnen we gewoon beter aan iedereen die achttien wordt een ‘disclaimer’ uitdelen waarop in sierlijke letters staat: “Van leven ga je dood”. Zijn we er in één keer vanaf. Maar ja, wat moeten we dan met al die laaggeletterden die het niet kunnen lezen? Die kosten de maatschappij volgens PWC trouwens 1 miljard euro per jaar aan uitkeringen, lagere productiviteit en gemiste belastinginkomsten. Nou ja, wel heerlijk om te weten toch? 

Richard Kemper