Columns

Wat is toch die eeuwige behoefte om belangrijke gebeurtenissen te markeren? Overal is een ritueel voor en anders verzinnen we er wel een. Dat begint al bij onze geboorte. Je bent er net en meteen moet je naar je eigen verjaardag. Ooms, tantes, natte kussen, kleertjes in de verkeerde maat. En mocht je twijfelen of je er bent, dan beginnen ze meteen keihard in je oor te schreeuwen “Lang zal je leven!” Dat lijkt leuk, maar het klinkt eerder als een vloek. “Nou, het gaat beginnen; succes met je pensioengat, je onhandelbare kind, je gebroken hart en de vraatzucht die je uiteindelijk aan de cholesterol pillen helpt. Maak er wat van!” 

En na een eindeloze rij diploma’s waarmee we bejubelen dat je precies kan uitvoeren wat anderen bedachten, duiken de meesten ook nog vrijwillig in dat andere grote ritueel. De ceremonie waarmee stellen vieren dat ze officieel hebben afgesproken hoe ze de boel verdelen als ze uit elkaar gaan. Wie krijgt de kinderen, wie krijgt het gezamenlijke emailadres, wie krijgt welke vrienden, wie krijgt de schuld? Het huwelijk. Uiteindelijk is dat natuurlijk vooral bedoeld voor mensen die niet zeker weten of ze uit zichzelf bij elkaar blijven. 

Blijkbaar vinden we het belangrijk om stil te staan bij dingen waar we zelf over twijfelen. Zo leek het ook bij de excuses over ons slavernijverleden. Daar hebben we honderdzestig jaar over getwijfeld. Althans bijna, want dan hadden we nog een half jaartje moeten wachten. Ik zat in het kamp dat niet begreep dat onze regering die excuses er zo nodig door moest janken voor het eind van het jaar. Ik snap dat nazaten van tot slaaf gemaakten dat ervaren als een dilettant staaltje eenzijdige besluitvorming. “Oké, dan zeggen we wel sorry, maar wij bepalen wanneer en hoe.” Was het zo moeilijk om een paar maanden te wachten toen nazaten om iets meer voorbereiding vroegen? 

Nu denk ik sinds mijn bezoek aan het slavernijmuseum op Curaçao sowieso dat wij over alles rond deze schandvlek minder moeten praten en meer moeten luisteren, maar ik was oprecht geraakt door de manier waarop Rutte excuses maakte. Je kan natuurlijk zeggen; als je iets zo vaak doet word je er vanzelf wel goed in. Er bestaat zoiets als de 10.000 uur regel. Maar in dit geval vond ik het een van zijn beste momenten als premier in de afgelopen 72 jaar. O, is het korter? 

Over rituelen gesproken. Was ik de enige die mixed feelings had bij Zelenski die het Amerikaanse Congres bezocht? Tuurlijk zit ook ik in #TeamZelenski, maar het leek zo ver van de realiteit. Alsof een playmobil mannetje op een Hollywood filmset een vaantje kwam overhandigen aan de oudste deelnemer van de Nijmeegse vierdaagse. Was het maar zo. Hopelijk heeft Poetin niet gekeken. Elke dag dat ie publiekelijk krijgt ingepeperd dat ie kansloos is, lijkt dichter bij de dag dat ie uit wanhoop die enge rode knop indrukt. 

Waarmee we vanzelf uitkomen bij ons laatste ritueel: het einde. Maar laten we dat niet doen. Het is kerst. Bovendien, zoals Epicurus ooit zei: "Angst voor de dood is zinloos. Zolang u er bent is de dood er niet en zodra de dood er is, bent u er niet." Dus maak er een feestelijk ritueel van komende dagen. Met alles wat bij kerst hoort: een gezellig mislukte beef wellington, een lekkere familieruzie en veel licht ontvlambare kleding. Vrolijk Kerstfeest! 

Richard Kemper